مزاج در طب سنتی ایرانی یک عامل ضروری برای هر موجود زنده در جهان است. اساساً مزاج به دلیل تعامل عناصر مختلف در بدن انسان ایجاد می‌شود. بدن از عناصر بی شماری تشکیل شده و پس از واکنش‌های بیوشیمیایی و مولکولی آن‌ها نوع خاصی از مزاج را در بدن ایجاد می‌کنند.
این مزاج‌های بدن بر عملکرد طبیعی فیزیولوژیکی بدن تأثیر می‌گذارد و تغییر در مزاج فرد می‌تواند باعث بیماری شود. این بیماری‌ها را می‌توان با دادن داروی خاص اصلاح کرد. داروها نیز مزاج‌های متفاوتی دارند که پس از ارزیابی مزاج فرد و مزاج دارو و حصول اطمینان از هماهنگی آن‌ها می‌توان بیمار را با موفقیت درمان کرد. 1
بررسی‌ها نشان می‌دهد که مصرف رژیم غذایی حاوی گیاهان گرم مزاج نسبت به گیاهان سرد مزاج باعث کاهش مصرف غذا و افزایش وزن و افزایش سطح قند خون در موش‌های سالم می‌شود. با توجه به یافته‌های مطالعات انجام شده، می‌توان از گیاهان با مزاج گرم مانند بادیان و رازیانه برای کمک به انسان در شرایطی مانند کنترل وزن و کمک به لاغری استفاده کرد. 2
بر اساس اصول طب ایرانی و نتیجه گیری برگرفته از نظرات علمای طب ایرانی، غذا بر اساس دو عامل مهم شامل هماهنگی بین خصوصیات فردی یا مزاج فرد و نیز کیفیت یا مزاج غذا به افراد عرضه می‌شود. بر این اساس، برای مزاج سرد و خشک در حالت سالم، مصرف غذاها یا نوشیدنی‌هایی با مزاج گرم و مرطوب‌تر توصیه می‌شود. البته نه به این معنا که این افراد نباید غذاهای سرد و خشک را در حالت عادی مصرف کنند. بلکه میل عمومی آن‌ها به غذاهای روزانه یا هفتگی بهتر است متمایل به سمت گرمی و رطوبت باشد. میزان میل به گرما و رطوبت بستگی به میزان انحراف مزاج فرد از سردی و خشکی دارد. به همین ترتیب، می‌توان تدابیر غذایی مناسب را برای سایر مزاج‌ها پیشنهاد نمود. 3
منابع:
